Gapienie się na niezwykłe ciała

Premiera książek Rosemarie Garland-Thomson w Polsce

Premiera polskich tłumaczeń książek Rosemarie Garland-Thomson – jednej z czołowych badaczek „disability studies”. Wydane przez Teatr 21, w ramach działalności Centrum Sztuki Włączającej, „Gapienie się. O tym jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym” oraz „Niezwykłe ciała. Przedstawienia niepełnosprawności fizycznej w amerykańskiej kulturze i literaturze”, wypełniają lukę wydawniczą w dziedzinie studiów o niepełnosprawności w Polsce.

„Gapienie się” ma w USA status bestellera. Książka pozwala na nowo spojrzeć na otaczający świat. Wychodząc od fascynujących analiz 40 fotografii i innych materiałów wizualnych, będących świadectwem swoistych performansów społecznych, proponuje zupełnie nowe podejście do kwestii gapienia się. W tym ujęciu przestaje ono mieć jedynie stygmatyzujący charakter, a zyskuje wymiar pozytywny. Autorka wnikliwie analizuje zasady społeczne regulujące spojrzeniem i dynamikę relacji pomiędzy gapiem i obiektem spojrzeń.

W „Niezwykłych ciałach” autorka przygląda się m.in. amerykańskim pokazom osobliwości (freak shows) czy przedstawieniom niepełnosprawności w literaturze XIX i XX wieku. Książka jest postrzegana jako jeden z fundamentów współczesnych kulturowych studiów o niepełnosprawności. Pozwala wyjść poza binarne myślenie o sprawności i niepełnosprawności oraz spojrzeć na ludzkość jako pewne kontinuum różnorodności. Zachęca do pochylenia się nad tym, jak radzimy sobie z tym, co jawi się jako inne i „nadzwyczajne”.

Spotkanie poprowadzi dr hab. Agata Chałupnik (UW).

Jej rozmówczyniami będą tłumaczki: dr Natalia Pamuła (UW), dr Katarzyna Ojrzyńska (UŁ); oraz redaktorki serii: dr Ewelina Godlewska-Byliniak i Justyna Lipko-Konieczna. Rosemarie Garland-Thomson jest profesorką języka angielskiego i bioetyki, współdyrektorką studiów o niepełnosprawności na Uniwersytecie Emory (Stany Zjednoczone). Badaczka jest jedną z najważniejszych liderek działających na rzecz społecznej i kulturowej zmiany w postrzeganiu osób z niepełnosprawnościami w Stanach Zjednoczonych. W latach 90. XX wieku zainicjowała rozwój kulturowych studiów o niepełnosprawności. Garland-Thomson w pracy akademickiej łączy namysł o niepełnosprawności, bioetyce, literaturze i kulturze amerykańskiej z teorią feministyczną. Celem jej pełnych rozmachu, błyskotliwych i dogłębnych badań kulturowych, których owocem są udostępniane polkim czytelnikom ksiązki autorki, jest społeczna zmiana w postrzeganiu niepełnosprawności. Garland-Thomson nie tylko ujawnia bariery oddzielające osoby z niepełnosprawnościami od reszty społeczeństwa i wskazuje na ich źródło, ale proponuje też nowe rozwiązania pozwalające przekroczyć granice podziału na sprawność i niepełnosprawność i budować nowe modele instytucji i społeczności.

Garland-Thomson jest ponadto współredaktorką antologii tekstów Re-Presenting Disability: Activism and Agency in the Museum (Routledge, 2010) oraz Disability Studies: Enabling the Humanities (Modern Language Association, 2002) i redaktorką cieszącej się dużym uznaniem zbiorowej książki Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body (New York University Press, 1996). Jej obecny projekt badawczy: Habitable Worlds: Disability, Technology, and Eugenics (Środowisko zbudowane: niepełnosprawność, technologia, eugenika), to materialistyczna analiza środowiska zbudowanego w kontekście praktyk i myśli eugenicznej.